آژانس و اسرائیل؛ بازوان امریکایی ضد توافق
تاریخ انتشار: ۱۹ شهریور ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۵۹۷۳۲۱۵
آژانس بینالمللی انرژی اتمی در جدیدترین گزارش خود درباره فعالیتهای هستهای ایران در مسیر زنده نگه داشتن مناقشهای گام برداشته که مقامهای کشورمان در ماهها و هفتههای اخیر ذیل مواضع درست و حقوقی خود، مدیر کل آژانس را به عبور از آن فرا خواندهاند. بهانه ادعایی گزارش جدید آژانس به ظاهر، اطلاعرسانی درباره آخرین وضعیت صنعت هستهای صلحآمیز کشور است اما در عمل، سناریونویس چنین گزارش هایی، موضوعات اختلافی ای را تکرار کرده که نتیجه آن چیزی جز روایت تحولات به میل و مقصود خویش نیست.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
نتیجه یک همسویی مغرضانه
نمونه روشن همسویی آژانس و تلآویو در نشست پیشین شورای حکام آژانس به اوج خود رسید. نشستی که با نادیده گرفتن همکاری تنگاتنگ ایران درباره موضوعات ادعایی آژانس در ماههای پیش از آن، به تصویب یک قطعنامه علیه ایران منجر شد. ماجرا از این قرار است که محافل صهیونیستی بعد از توافق هستهای مدعی شدند اسنادی در اختیار دارند که جزئیات جدید محرمانهای را از برنامههای پنهان ایران افشا میکند. اگرچه همان موقع نیز پیدا بود که این اسناد هیچ اطلاعات تازهای ندارد و همه این اطلاعات را دستکم دستگاههای اطلاعاتی غربی در اختیار دارند اما فشارهای تل آویو با چراغ سبز امریکا علیه آژانس تا جایی ادامه پیدا کرد که به رغم پایبندی تمام و کمال ایران به تعهدات برجامی خود زیر نظارت آژانس، پرسشهای فراوانی درباره برنامه هستهای ایران از سوی این نهاد بینالمللی مطرح شد. آژانس در همین رابطه کوشید بدون دستیابی به مدارک غیرقابل استناد تحقیقاتی درباره این ادعاها انجام دهد. اهمیت این مسأله از آن جهت بود که این نهاد نظارتی روی موضوعاتی دست گذاشته بود که پرونده آنها پیشتر یعنی یک سال پس از دستیابی به برجام در قالب پرونده موسوم به «مطالعات ادعایی» بسته شده بود؛ مقامهای صهیونیستی از جمله بنیامین نتانیاهو، یائیر لاپید و نفتالی بنت مدعی شده بودند اسناد ادعایی آنها نشان میدهد ذراتی هستهای در سه مکان اعلام نشده وجود دارد که ایران درباره آن گزارش نداده است. این ادعاها که بدون هیچ مدرک مستدلی از سوی رژیم صهیونیستی مطرح شد در حالی از سوی آژانس مورد پیگیری قرار گرفت که این امر درست در نقطه مقابل روند همکاری سازنده تهران در قالب برجام بود. چه آنکه گزارشهای مدیر کل وقت آژانس به طور مرتب درباره پایبندی ایران به برجام منتشر میشد و تأیید میکرد که روند فعالیتهای هستهای ایران در تطابق کامل با تعهداتش بر مبنای پادمانهایی است که پذیرفته است.
مشورت در تل آویو
«گروسی» به جای مطابقت مدارک ادعایی با وضعیت فعلی مراکز هستهای ایران بر تردیدافکنی گزارشهای عوامل صهیونیستی صحه گذاشت و با نادیده گرفتن سابقه دسیسه چینی علیه ایران، خواستار ارائه دلایل قانع کننده از سوی کشورمان شد. با این حال ایران برای نشان دادن حسن نیت خود پس از سفری که «گروسی» اسفند ماه سال گذشته به تهران داشت، با آژانس تفاهم کرد که این موضوعات را در مدت زمان سه ماه یعنی تا خرداد ماه گذشته حل کند. برگزاری سه دور نشست میان دو طرف و ارائه توضیحات مکتوب تهران به آژانس نیز در چهارچوب عمل به تعهدات این تفاهم صورت گرفت. اما به رغم این همکاری، آژانس بیاعتنا به اقداماتی که کشورمان در خلال چند ماه گذشته در روند همکاری مسالمتآمیز با آژانس از سر گذرانده بود، در گزارش جدید خود اشارهای به این اقدامات نکرد و صرفاً به تکرار ادعاهای موهوم رژیم صهیونیستی پرداخت. گزارشی که مدیر کل پیش از تهیه، در سرزمینهای اشغالی پیرامون سمت و سوی آن با مقامهای تل آویو مشورت کرده بود. همین امر سبب تصویب قطعنامه شورای حکام آژانس علیه ایران شد تا مقامهای کشورمان در واکنش به آن دسترسیهای فراپادمانی آژانس را قطع کنند.
تاریخ مصرف گذشته
واضح بود اقدام ایران مبنی بر قطع دسترسیهای فرابرجامی و متوقف کردن اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی در تلافی عدم تحقق منافع برجامیاش صورت گرفته و طبیعی است تا زمانی که پرونده مذاکرات به نقطه روشنی نرسد، آژانس حقی برای دسترسیهای بیشتر در قالب این توافق نداشته باشد. این مهم را بهروز کمالوندی، سخنگوی سازمان انرژی اتمی دو روز پیش در واکنش به گزارش جدید مدیرکل آژانس مورد توجه قرار داد و گفت: «برقراری مجدد نظام راستی آزمایی پیشین مستلزم عمل طرفهای برجامی به تعهدات خود است و نباید از ایران انتظار داشته باشند وقتی به تعهداتشان عمل نکرده و تحریمها ادامه دارد، ایران پذیرای نظارتهای فراپادمانی باشد». از سوی دیگر «محسن نذیری اصل»، سفیر ایران در آژانس هم وجه دیگر گزارش ادعایی گروسی یعنی پیگیری مراکز اعلام نشده را پاسخ گفت و افزود: «سه ادعای پادمانی غیرمهم آژانس مربوط به حدود دو دهه قبل است و ایران تاکنون تعاملات مناسب و سازندهای را با این سازمان و با هدف حل و فصل آنها داشته است».
هشدار روسیه
همه این تحولات در حالی صورت گرفته که نشست شورای حکام آژانس در هفته جاری برگزار میشود و گمانه زنیهای رسانهای از همین حالا موضوع بررسی قطعنامه جدید پیرامون فعالیتهای هستهای ایران را مورد توجه قرار داده است. در همین رابطه وزارت خارجه فرانسه در موضعی با ابراز نگرانی از عدم همکاری مداوم ایران با نهادهای نظارتی آژانس اعلام کرد که در حال رایزنی با شرکای خود در این مورد پیش از نشست شورای حکام آژانس بینالمللی انرژی اتمی است.«آن کلر لژاندر»، سخنگوی وزارت خارجه فرانسه همچنین روند جاری تعامل با مدیرکل آژانس در مورد مواد هستهای پیداشده در برخی از سایتهای ایران را فرصت سوزی خواند و ابراز تأسف کرد.
با شکلگیری چنین فضایی از سوی کشورهای اروپایی که همسوی رویکرد آشکار ضد ایرانی آژانس گام بر میدارند و پازل همکاری صهیونیستها و دولت بایدن برای فشار مضاعف به ایران را تکمیل میکنند، «میخائیل اولیانوف» نماینده روسیه در وین درباره نتایج منفی صدور قطعنامه ضد ایرانی در شورای حکام آژانس هشدار داد. «اولیانوف» در توئیتی در واکنش به توئیت خبرنگار روزنامه «وال استریت ژورنال» که گفته بود در جلسه آینده شورای حکام آژانس اتمی قطعنامهای علیه ایران صادر نخواهد شد، نوشت: «چنین قطعنامهای بسیار غیرسازنده خواهد بود. باید پیامدهای بسیار منفی تصویب قطعنامه درباره ایران در نشست ژوئن شورای حکام آژانس بینالمللی انرژی اتمی را به یاد بیاوریم. روسیه قبل از رأیگیری درباره آن هشدار داده بود.»
منبع: روزنامه ایران
منبع: فردا
کلیدواژه: اسرائیل آژانس اتمی مذاکرات برجام نظارت های فراپادمانی فعالیت های هسته ای ایران شورای حکام آژانس علیه ایران انرژی اتمی بین المللی گزارش جدید کل آژانس تل آویو مدیر کل
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.fardanews.com دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «فردا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۵۹۷۳۲۱۵ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
درباره سفر رافائل گروسی به ایران؛ ماموریت دیپلماتیک مدیرکل آژانس در روزهای طوفانی منطقه/ مدیریت بحران؛ محتمل ترین نتیجه سفر
به گزارش جماران، رافائل گروسی، رئیس آژانس بینالمللی انرژی اتمی در تاریخ 6 تا 7 اردیبهشت در اولین کنفرانس بینالمللی علوم و فناوری هستهای که ایران میزبان آن در شهر اصفهان است، شرکت میکند. قرار است وی با مقامات مختلف دولتی از جمله محمد اسلامی، رئیس سازمان انرژی اتمی ایران گفت و گو کند. این دیدار اندکی پس از حمله پهپادی و موشکی ایران در 13 آوریل به اسرائیل و پاسخ نظامی اسرائیل در 19 آوریل انجام شد. کارخانه غنی سازی اورانیوم نطنز در حدود هفتاد مایلی شمال اصفهان قرار دارد.
«موسسه واشنگتن» در گزارشی در این باره نوشت: اگرچه دستور کار و نکات گفتوگوی گروسی مشخص نیست، اما وی احتمالاً در راستای مأموریت آژانس بینالمللی انرژی اتمی، که تشویق به استفاده صلحآمیز از فناوری هستهای و نظارت بر سیستم پادمانی است که ایران و سایر کشورهای عضو آن را میپذیرند، رویکردی دیپلماتیک اتخاذ خواهد کرد. وی در سفر قبلی خود در مارس 2023 با محمد اسلامی، رئیس سازمان انرژی اتمی، ابراهیم رئیسی، رئیس جمهور و حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه دیدار کرد که با بیانیه ای سه بخشی در مورد همکاری در مورد مسائل پادمانی باقی مانده موافقت کردند.
آژانس بین المللی انرژی اتمی می گوید که تهران در اجرای تعهدات خود در آن توافق شکست خورد و تهران را متهم به عدم همکاری با آژانس بخصوص در زمینه عدم صدور روادید برای چندین بازرس آژانس بینالمللی انرژی اتمی می کند.
گروسی در مصاحبهای که در 23 آوریل با «دویچه وله» انجام داد، به بخش هایی از برنامه خود در صورت سفر به ایران اشاره کرده و تصریح کرد که «حمله به تأسیسات هستهای ممنوع مطلق است». او همچنین این روند «بسیار نگرانکننده» را که در آن ایران و سایر بازیگران «تهدید حمله به تأسیسات هستهای یا حتی انداختن بمب هسته ای(در آغاز جنگ غزه از سوی مقام های اسرائیلی) را مطرح می کنند» رد کرد. او در این باره گفت: من معتقدم که این عادیسازی صحبتها درباره سلاحهای هستهای - کنار گذاشتن سلاحهای هستهای، دستیابی به سلاحهای هستهای - کاملاً تاسفآور است.
گروسی همچنین اظهاراتی محتاطانه اما گویا درباره وضعیت برنامه هسته ای ایران کرد. او نگرانی خود را درباره احتمال حرکت ایران به سمت سلاح هسته ای به شکل مبهم تکرار کرده و گفت: در حالی که این کشور «هفتهها به جای ماهها» تا غنیسازی اورانیوم کافی برای تولید یک بمب فاصله دارد، این بدان معنا نیست که ایران در آن فاصله زمانی سلاح هستهای دارد یا خواهد داشت، یک کلاهک هستهای کاربردی به چیزهای دیگر مستقل از تولید مواد شکافت پذیر هم نیاز دارد.
گروسی در پاسخ به این سوال که چرا اگر تهران بمب نمیخواهد اورانیوم را تا «سطح نظامی» غنیسازی میکند، اشاره کرد که انگیزهها و اهداف دولت ایران در این سیاست «موضوع حدس و گمان است». وی ادامه داد: «البته در ایران خط عمومی این است که این مواد را برای مقاصد پزشکی یا غیر نظامی میخواهند. خیلی روشن نیست که چرا این مقدار، این سرعت و در آن سطح برای آن مورد نیاز است.»
گروسی همچنین از محدودیتهایی که ایران برای بازرسان آژانس بینالمللی انرژی اتمی اعمال کرده است انتقاد و خاطرنشان کرد که این موضع تنها گمانهزنیها در مورد پیشرفت برنامه را افزایش میدهد. به گزارش جماران این سخنان گروسی درباره ممانعت ایران از صدور مجوز برای چندبازرس آژانس بین المللی انرژی اتمی با روایت مقام های سازمان انرژی اتمی ایران در تناقض است.
محمد اسلامی روز چهارشنبه (۱۲ اردیبهشت) درباره همکاری با آژانس برای رفع لغو انتصاب تعدادی از بازرسان آژانس گفت: ما ورود هیچ بازرسی را ممنوع نکردیم. ۱۳۰ بازرس آژانس مجاز به حضور در ایران هستند و بازدید آنها در حال انجام است. استفاده از حق تعیین بازرسان از حقوق مسلم و طبیعی هر عضو آژانس است و این مساله سیاسی نیست و ما در فرایندهای همکاری با آژانس این موضوع را مکرر اثبات کرده و آنها هم به آن اذعان دارند.
از سوی دیگر، به گفته مقام های ایرانی بر اساس توافق جامع پادمانی، کشورهای عضو حق دارند از پذیرش یک یا گروهی از بازرسها که آنها را فاقد صلاحیت تشخیص دهند، خودداری کنند یا ماموریتشان را کان لم یکن فرض و یا نیمه تمام بگذارند و اعمال این حق هیچ نیازی به حصول یا وجود شرایط خاصی ندارد و کشورها در این امر به طور کامل اختیار دارند.
ایسنا در گزارشی تفصیلی در این باره می نویسد: بر اساس بند یک ماده ۹ توافقنامه جامع پادمانی، آژانس باید رضایت ایران را برای انتصاب بازرسان پیشنهادی خود دریافت کند. همچنین بر اساس بند ۲ ماده ۹، چنانچه ایران چه در زمان پیشنهاد بازرس یا هر زمان دیگری پس از انتخاب یک بازرس، با آن مخالف باشد، آژانس باید بازرس یا بازرسان دیگری را به دولت ایران پیشنهاد کند. بر اساس بند ۳ ماده ۹ اگر در اثر خودداری مکرر یک دولت از پذیرش بازرس یا بازرسان، اجرای بازرسی بر طبق موافقتنامه دچار وقفه شود، این مخالفت باید از طرف مدیرکل آژانس به شورای حکام ارجاع داده شود. بنا بر این، با توجه به متن صریح موافقتنامه جامع پادمانی، ایران میتواند بدون هرگونه توضیحی و در هر زمانی که بازرس یا بازرسانی را فاقد صلاحیت تشخیص داد، از پذیرش آنها اجتناب کند و آژانس باید بازرس یا بازرسان دیگری را جایگزین کند. موافقتنامه شرطی را برای آن کشور قائل نشده و در عوض آژانس را موظف کرده است بازرسان دیگری را با رضایت طرف مقابل تعیین کند.
بر اساس گزارشهای منتشر شده در سایت آژانس، بخش پادمان برای انجام وظایف پادمانی خود در چارچوبهای مختلف پادمانی از خدمات حدود ۴۰۰ بازرس از ۸۰ ملیت مختلف از کشورهای عضو بهره میبرد. به گفته مقامات سازمان انرژی اتمی از این تعداد حدود ۱۲۰ بازرس برای انجام بازرسی و راستیآزمایی فعالیت های هستهای در چارچوب تعهدات پادمانی ذیل موافقت نامه جامع پادمانی ایران منصوب شدهاند. یعنی چیزی حدود یک سوم کل تعداد بازرسهای آژانس. محمد اسلامی رئیس سازمان انرژی اتمی، ۱۲ اردیبهشت در جمع خبرنگاران اعلام کرد که ۱۳۰ بازرس آژانس برای انجام نظارتهای پادمانی در ایران منصوب شدهاند. بنا بر گزارش های رسانه ای ، پس از لغو انتصاب هشت بازرس از سوی ایران، ایران ۱۴ بازرس معرفی شده جدید از سوی آژانس را مورد پذیرش قرار داده است.
به گزارش موسسه واشنگتن، گروسی در یکی از مصاحبه های اخیر خود ادعا کرده که به مقام های ایرانی گفته که افزایش فعالیت غنیسازی آنها سوال های بسیاری را ایجاد می کند و این ابهام سودمند نخواهد بود. او همچنین با طرح این ادعا که آژانس «درجه لازم از دسترسی و دید به فعالیت های هسته ای ایران را ندارد، گفته که شرایط فعلی علامت سوال های بسیاری را ایجاد می کند.»
گروسی همچنین در مصاحبه با دویچه وله بر «اختلاف های حلنشده آژانس بینالمللی انرژی اتمی» با ایران تاکید کرده و باز هم از بازبودن پرونده ردیابی اورانیوم غنی شده در مکان های اعلام نشده در ایران تاکید کرده است. وی سپس بر نقش دیپلماتیک خود در حل این مسائل تاکید کرد: این موضوع محور گفت وگوی من بوده و همچنان در تلاشم تا این اختلاف ها را با ایران حل و فصل کنم.
بعید است که گروسی در جریان سفر خود به طور علنی درباره دستاوردهای این سفر صحبت کند، اما نتیجه آن در نشست بعدی شورای حکام آژانس بین المللی انرژی اتمی در 3 و 7 ژوئن در وین مورد بحث قرار خواهد گرفت. در این نشست همچنین آخرین گزارش آن بازرسان آژانس بینالمللی انرژی اتمی که اجازه نظارت بر تأسیسات در ایران را یافتهاند، بررسی خواهد شد.